Afdelingsavond 20 september : De vonkzender en de coherer ontvanger
Op 20 september had de afdeling West-Friesland, na een rustperiode van drie maanden, haar eerste afdelingsavond van de tweede helft van 2016. We kunnen gelukkig tot het eind van het jaar gebruik maken van een grote zaal van het Cultureel centrum De Zaagtand. Dat was maar goed ook want de opkomst van 37 personen was boven verwachting. Misschien kwam dat ook wel een beetje door de lezing van Piet van Schagen (PA3HDY) over “De vonkzender en de coherer ontvanger”.
De avond werd begonnen met de gebruikelijke mededelingen vanuit het afdelingsbestuur. De afdeling telt nu 77 leden. We zien dus geen spectaculaire maar wel een gestadige groei. Vooruitlopend op de jaarvergadering van 2017 werden de aanwezigen opgeroepen na te denken over een eventuele kandidaatstelling voor een bestuursfunctie omdat drie van de vier bestuursleden in 2017 aftredend zijn.
Nadat het huishoudelijk deel afgerond was kon Piet PA3HDY met zijn presentatie beginnen. Piet is een autoriteit op het gebied van oude radiotechniek. Hij had een prachtige demonstratie-opstelling van een vonkzender en een coherer ontvanger. De vonkzender is een op zich eenvoudig systeem maar voor de tijd waarin het werd ontwikkeld revolutionair. De opstelling van Piet is opgebouwd met gebruik van zeer antieke onderdelen. De zender bestond uit een eigengemaakte “Leidse fles” van 160 pF een spoel van 40 mH en een bobine uit een T-Ford om de benodigde hoogspanning van ca. 16 KVolt op te wekken. De coherer ontvanger was van het fabricaat Merkelbach uit 1918, een prachtig stukje antieke techniek. Piet rekende ons netjes voor wat de golflengte zou worden en welk vermogen er opgewekt zou worden. Na dit stukje theorie kon het feest van de demonstratie beginnen. De zender deed het prima. Met een neonlampje kon je zien dat er werkelijk energie uitgestraald werd. De coherer was wat moeilijker aan de gang te krijgen. Het is natuurlijk een delicaat apparaat voor wat de instelling betreft. Nadat Piet de moed had opgegeven dat de ontvanger een signaal zou laten horen en de opmerking maakte “Nou, jullie hebben gezien hoe het in elkaar zit dus je moet mij maar geloven dat het werkt” liet de ontvanger plotseling toch van zich horen.
Als je ziet hoe ze lang geleden informatie overbrachten en je vergelijkt dat met wat er nu gebeurd dan word je er toch wel een beetje stil van. De theorie is natuurlijk niet anders dan toen maar de middelen die wij nu hebben staan toch wel in schril kontrast tot wat ze toe beschikbaar hadden. Als je nog eens na wilt lezen wat Piet verteld heeft moet je eens kijken op de site van Nederlandse Vereniging voor de Historie van de Radio bij verslagen Radiocafé.
Het verhaal van Piet kun je vinden op http://www.nvhr.nl/frameset.htm?verslagen-radiocafee.asp&ContentFrame . Kijk bij het jaar 2009.
Jan PA0JSX
Foto’s : PD1JO