Verslag van de ‘Dag in het Veld’.

 

Enige tijd geleden begon toch weer het idee te groeien om weer eens een dagje buiten te organiseren. Als datum moesten we toch nog een beetje overleggen aangezien die pensionado’s wat vaker op vakantie zijn. De datum 28 juni werd gekozen en we waren toch nog een beetje afhankelijk van goed weer. Maar een week voor die datum was de weersverwachting zodanig dat dat wel goed zou moeten komen. Dus een mailtje de deur uit waarin eenieder werd uitgenodigd.

Onze voorzitter Frits PE1GRJ had (zoals verwacht) wel een idee wat er gemeten zou kunnen worden. Dat was wat de invloed van een reflector onder een N-Vis antenne voor 40 meter is. En wat de lengte van de reflector zou moeten zijn. Normaal moet de reflector wat langer zijn, maar als de reflector vlak boven de grond hangt moet die juist wat korter zijn. Wat de spullen betreft was Frits goed voorbereid. 3 Masten van 6 meter hoogte met een mooi systeem om de masten te kunnen opzetten. En uiteraard de antenne zelf met allerlei katrollen om de antenne op hoogte te kunnen brengen en te kunnen afstellen.

Aan bezoekers hadden we geen gebrek. Totaal zijn er 24 mensen geweest die belangstelling toonden. Ook een aantal leden van de RFDX-groep zijn langs geweest. Via hun Facebook-groep was de ‘Dag in het Veld’ bekend gemaakt. Ook andere amateurs hadden hun spullen meegenomen. Johan PE1DVW. Jan PD4JSP had de set en koffer mee die altijd meegaat met de vakanties.

Björn had een hele mooie antenne mee en heeft daarmee een aantal verbindingen gemaakt. (Björn was overigens al vroeg aanwezig maar dan bij de vluchthaven in Wijdenes. Gelukkig hoorde hij op tijd dat we in het Streekbos waren beland.)

Al met al weer leuke dag. En een leuke traditie om voort te zetten.

We hadden de volgende bezoekers:

Arno PH5DMT, Bas, Ben PA2BJM, Bjorn PD5DJ, Bram PD1BAC,

Ed PA7EW, Erik PE1BXR, Frank PA1FP, Frits PE1GRJ, Gerard PD1GP,

Jan PD4JSP, Jesper PA5JK, Johan PE1DVW, Jos PA3BHN, Koos PA3BKA,

Michel PD4MV, Paul PB7WQ, Pierre, Renée PE1HOO, Ruud NL14142,

Ton PE1KLT, Ton PE1NXH en Wim PA5WL.

Met groet,

Jos PA3BHN.

 

En hieronder de resultaten van de metingen:

Het ging om een naar boven gerichte beam van ongeveer 2x 10 meter. Wat zou dan de lengte van de reflector moeten zijn? Normaal moet de reflector 5% langer zijn dan de straler maar als alleen de reflector vlak boven de grond hangt moet die juist niet zo lang zijn. Wat de spullen betreft was Frits goed voorbereid. 3 Masten van 9m60 hoogte met een mooi systeem om de masten te kunnen opzetten. En uiteraard de antenne zelf met allerlei katrollen om de antenne op hoogte te kunnen brengen en te kunnen afstellen. Na enig meetwerk werd een lengte gevonden waarbij de straler resonant was op 7188kHz en de reflector op 6778 kHz Die antenne bleek goed te werken. Als de reflector weggehaald werd was het signaal zachter op de SDR’s in Maasbree (Limburg) en Hack Green (Engeland 475 km van ons vandaan).

Johan PE1DVW vergeleek ook zijn GP daarmee, die straalde natuurlijk anders en die was niet te horen in Limburg en Engeland. Onderzocht werd welke lengte een straler en de reflector moest hebben voor een NVIS opstelling op 40m, met de antenne in een knik van 90 graden. Hoogte straler max 10 meter, hoogte reflector – uiteinden 2 meter boven de grond. Het ging dus om een soort naar boven gerichte beam opstelling.

 

Drie masten werden opgesteld, ongeveer 12 meter uit elkaar. Iedere mast bestond uit 8 delen groene polyester pylon met tuilager bovenin (9m60) en op 3 delen hoogte (3m60). De masten stonden in een hoek van 90 graden t.o.v. elkaar (van boven af gezien).

 

Het doel van de activiteit was om een combinatie van straler en reflector te krijgen waarbij de straler resonant moest zijn op 7150 kHz en de reflector op 6792kHz (is F -5%).  Deze NVIS antenne is bedoeld voor de a.s. PA Beker contest bij PE1GRJ thuis en moet voor die locatie nader aangepast worden. Op die locatie is een knik in de antenne nodig, vandaar de opstelling. De reflector werd eerst gemeten, dat gebeurde door de reflector door te knippen, als dipool te meten en daarna het midden weer kort te sluiten. De eerste reflector was er een die al eerder was gebruikt, maar die was veel te kort. Er was nog een andere reflector, die resonant bleek te zijn op 6775, dat vonden we goed genoeg (6773 is de resonantie van een reflector voor een straler van 7130kHz). Toen hebben we een dipool daarboven (op 9m50 hoogte ongeveer) opgehangen. Die bleek resonant op 7188 en de reflector verschoof slecht 3 kHz naar 6778. Dat vonden we niet slecht en we besloten het zo te laten, omdat het goed genoeg voor nu is en toch aangepast moet worden voor de situatie bij Frits PE1GRJ.

Toen rees natuurlijk de vraag, hoe goed werkt ie, straalt hij?

Johan PE1DVW had een zendontvanger meegenomen en ging met 60W zenden op 7145kHz. Op de webSDR Maasbree en Hackgreen werd gekeken wat daar de signaalsterkte was, met en zonder reflector. Natuurlijk varieert het signaal met de lokale conditie en gaat het om een indicatie. Met reflector werd op Maasbree S9+5 gezien, en op Hack Green S9. Zonder reflector was dat S9 en S7. De Reflector er weer onder en toen was het resp. S9+20 en S9. Kortom de condities varieerde behoorlijk maar de reflector deed goed zijn werk. Ook sloot Johan zijn GP voor 40m aan, die was niet te horen op de SDR’s. Hack Green ligt ongeveer 475km van ons vandaan dus dat is geen NVIS ( =max, 300km).

 

Er werden 2 VNA’s gebruikt. Voor de reflector was er een FA VA4 gekalibreerd met een mantelstroomfilter (vlg. HF kits op FT140-43) en ongeveer 4 m 95 Aircell. De reflector werd gemeten als dipool en na de meting kortgesloten. Voor de straler werd er een IW3HEV VNA (MAX4)  direct boven in de mast aan de straler gemaakt, met een lange USB draad naar beneden naar de laptop.

 

 

Presentatie door Johan PE1DVW  18 maart 2025.

Oude mobilofoons zijn soms makkelijk om te bouwen en er is hierover veel te vinden op het internet. Je moet soms alleen de eprom vervangen en opnieuw afregelen met een eprom programmer. Johan gebruikt er nog eentje uit het dos tijdperk. Ook oude bakkies geeft hij een nieuw leven door ze om te bouwen naar een andere frequentie bv 10 meter. Hij zoekt dan eerst uit hoe de synthesizer werkt met een 8 stands schuifschakelaar. Hij zet er een nieuw schermpje in en soms een nieuwe oscillator. Voor dit soort klussen gebruikt hij een Arduino ontwikkelomgeving en een meet-ontvanger.

 

Voor het programmeren van de Arduino-C taal zijn er lessen op internet, zie :  Arduino Lessen

Daarin staan diverse voorbeelden hoe je een display moet programmeren en aansturen. Vooral interessant zijn de lessen: 21 – 18 – 12 – 11. Er zijn ook gratis boeken te downloaden voor de C taal bijv. Permanent Future Lab Arduino programmeer handleiding.

 

Om de SKYLINE SM-2010 een mooiere bediening te geven is hij ongeveer 2 dagen bezig geweest. Hij leerde er veel van en de volgende keer ging het weer sneller ! Ook heeft hij een DEBEG 2805 omgebouwd en er een mooie ontvanger van gemaakt.

Om een oud 27 MC SSB bakkie naar 10 meter, 12 meter of 15 meter om te bouwen veranderde hij de oscillator frequentie door het gebruik van een SI 5351. Even kijken op internet voor het aansturen daarvan. Zie: https://la3pna.com/2018/04/02/si5351-vfo-sketches/comment-page-1/

Wat leuk is van de SI5351 is dat hij 3 programmeerbare uitgangen heeft, een eerste gebruik je voor de ontvangst oscillator, de tweede voor de middenfrequentie oscillator en de derde uitgang gebruik je voor de BFO: USB, LSB en AM.

 

Ook heeft hij een SAMDO 700 AM bakkie omgebouwd naar 80 Meter AM- 3705 KHz Daarvoor moesten er ook andere filters in. Hij had nog wat filters/trafootjes liggen en hij heeft ze uitgeprobeerd en dat werkte, tot verbazing van de aanwezigen- dat moet je toch uitrekenen? Nee gewoon eraan beginnen en digitale zaken uitproberen met voorbeeld programma’s. Er zijn immers veel voorbeelden te vinden op het internet; diverse functies knippen en plakken en kijken of het door de compiler komt en kijken of het zo werkt.

 

WFL praat

Op de afdelingsavond van jan j.l. had Rolf een zak electret kapsels bij zich, die we uitgedeeld hebben. Hieronder wat informatie daarover, eerst wat algemene zaken, daarna een goede beschrijving van PA0SU.

De bouw:

Het kapsel bestaat uit een metalen huisje dat de aardkant vormt. Eén aansluiting staat daar direct mee verbonden, doorgaans is dat te zien aan de soldeerzijde.

Variatie

De kapsels verschillen in de applicatie waarvoor ze bedoeld zijn en dus ook in kwaliteit. Op aliexpress staat er dan soms een specificatie bij, bijvoorbeeld Z= 2k5. Dat is een veel voorkomende impedantie bij electrets. Wij hebben ze gratis zonder specificatie.

Aansluiten

Als je er niets van weet dan helpt het volgende:

De stroomopname van de elementen verschilt, vaak wordt de voorschakelweerstand zo berekend/uitgezocht dat er 1 V of 0,9 V over de FET/microfoon staat. Vaak loopt er dan een stroom die rond de 0,5 mA is.

De voorschakelweerstand is ook de impedantie. Om een goede combinatie van stroominstelling en impedantie te krijgen is het handig om de voorschakelweerstand te splitsen in: een weerstand (Rv) die aan de voedingsspanning hangt (ene kant) en aan de andere kant een elco naar aarde, en de voorschakelweerstand (Rz) die de gewenste impedantie geeft. Met de elco naar aarde maak je dan een soort nieuw nulpunt voor audio. Zie schema hiernaast B ij mijn Baofeng bleek Rv 8k2 te zijn (ingebakken in het setje), en Ub was 3,15V. De Rz van de electretkapsels varieerde dan van 800 Ohm tot 5kOhm.

 

 

Praktijk voor 500 ohm

Als het kapsel gespecificeerd is voor 2k5 en de mic impedantie van de set 500 ohm is kan het bijvoorbeeld zo:

Leuk weetje:

Soms ‘ploppen’ electrets als je er recht in praat van dichtbij. Het gebruikelijke advies is om er dan langs te praten. PA0SU heeft nog een grappig advies; veel electrets zijn omnidirectioneel (=rondomgevoelig) en dan kun je hem beter andersom monteren- dus praten tegen de soldeerzijde! Dwars monteren kan dan dus ook.

Mechanica

De kapsels zijn op hun best als ze niet in een holle ruimte worden opgesloten. De handmic van de Baofeng werd veel beter toen het kapsel door een gat in de mic naar buiten werd gestoken en de ruimte daarbinnen verder vol met wol was gestopt.

Hieronder nog een artikel over electrets en dan de informatie van PA0SU. Probeer die lage ohmige variant eens!

circuitsonline

circuitsonline

 

Er zijn een aantal factoren om rekening mee te houden bij het bepalen van de weerstandswaarde:

1) Stroomopname van electret microfoon element
2) Beschikbare voedingsspanning
3) Gewenste signaalamplitude
4) Maximaal toelaatbare uitgangsimpedantie

Een grotere weerstandswaarde geeft bij een gegeven stroom een grotere DC spanningsval. Daarom kun je bij een lage voedingsspanning niet een te grote weerstandswaarde gebruiken, omdat dan geen spanning meer overblijft voor de FET. Als minimale spanning voor de FET zou ik ca. 1V aanhouden, meer is geen probleem.

Bij een stroomopname van 0.5mA en een minimale voedingsspanning van 2V kom je dan uit op een waarde van pak hem beet 2K2 (de spanningsval over de weerstand is dan 1.1V, zodat er nog 0.9V overblijft voor de FET in de electret microfoon).

Bij hogere voedingsspanningen kun je een grotere weerstand gebruiken. Een hogere weerstandswaarde geeft een grotere signaalamplitude. De spanningsversterking tussen gate (ingang) en drain (uitgang) van de FET is gelijk aan de transconductantie gm van de FET maal de belastingsweerstand op de drain:
Au = gm * R

Aan de andere kant wil je niet een te grote weerstandswaarde gebruiken, omdat dan de uitgangsimpedantie te groot wordt. De schakeling wordt dan gemakkelijker gestoord door elektrische of magnetische velden (i.e. lichtnet). Dit is met name van belang wanneer de afstand tussen het microfoon element en de microfoon-voorversterker relatief groot is.

In de praktijk zijn weerstandswaardes tussen 2k2 en 10k bruikbaar. Bij een lage voedingsspanning gebruik je een lage weerstandswaarde. Bij hogere voedingsspanning kun je de waarde verhogen, en bij gebruik van een relatief lange kabel kies je liever niet een te grote weerstand.

 

Ook: http://www.pa0nhc.nl/AudioTechniek/cmi/cmi_nl.htm

Het lukte niet om de VERON pagina’s hier goed weer te geven. Ze zijn wel te zien in onderstaande link:

Electret WFL

 

 

Bezoek bij CAMRAS – Dwingeloo op 1 februari 2025

 

CAMRAS staat voor:

C.A. Muller Radioastronomie Station (zie de onderstreepte letters)

 

We zijn met 12 leden van de VERON afdeling West-Friesland bij CAMRAS op bezoek geweest. En een keurige uitleg gehad van John Nieuwerth (PE1LON) van CAMRAS. Gelukkig was het rustig dus de mannen van CAMRAS hadden alle tijd om veel uit te leggen en de vragen te beantwoorden.

We kregen een demo van het richten van de schotel en hoorden nog een pulsar die iedere 0.7 seconde een bericht het heelal instuurt. Al is dat bericht 3400 lichtjaar onderweg. Verder nog allerlei info over de WebSDR ontvanger en EME mogelijkheden. Kortom een leuk bezoek.

 

Hieronder nog verdere info oven CAMRAS.

Call Sign – PI9CAM

 

Tweede leven

De Dwingeloo Radiotelescoop, in gebruik genomen in 1956, is een van de oudste radiotelescopen ter wereld. Tot 1998 werd de radiotelescoop door ASTRON gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek van de Zon en de Melkweg. Door stilstand werd de telescoop door roestvorming aangetast, maar enthousiaste radioamateurs zagen kans de Dwingeloo Radiotelescoop een tweede leven te geven. Zij richtten in 2007 stichting CAMRAS op en begonnen de telescoop op te knappen en te gebruiken. In 2009 werd de radiotelescoop een rijksmonument, een uniek monument uit de naoorlogse wederopbouwperiode.

 

De radiotelescoop ontvangt op 8,4 GHZ en kan zenden / ontvangen op 13 en 23 cm alsook op 70 cm. TU Eindhoven heeft onderzocht of de gaasbreedte van de 25 meter brede spiegel geschikt was om op een frequentie van 8,4 GHz te werken. Dit bleek net aan te kunnen.

 

De richtfout is 0,02 gr in azimut en 0,01 graad in elevatie. Door ouderdom – slijtage is het richten in elevatie een probleem geworden. Zeker als je beschouwt dat de bundelbreedte 0,1 graad is.

 

De spiegel wordt voor EME (Earth – Moon – Earth) toepassingen door amateurs gebruikt.

De maan absorbeert 93% van de energie, slechts 7 % wordt gereflecteerd. Demping is 270 dB

 

Voor 70 cm worden 2 dubbele dipolen in balans dus zowel in 2 x H-polarisatie alsook in 2 x V-polarisatie gebruikt. Er zijn dus 4 dipolen. Deze zijn gemonteerd op een vlak met een rond gat. Daarin zit de koker voor 13 en 23 cm. Dus de LNB’s (Low Noise Block) voor 8,4 GHz en de LNB voor het pakket van 13-23-70 cm zijn verschillend. Door middel van een adapter worden de LNB’s op een aparte plek op de arm geplaatst vanwege de juiste focussering.

 

Het vermogen op 23 cm is 80 Watt. De antenne gain is 56 dB, zodat er met 10 Mega Watt wordt gezonden. Op 70 cm is het vermogen 100 Watt, waarbij de antenne gain ca 53 dB zal zijn.

 

Er wordt niet meer met stikstof tot bijna het absolute nulpunt gekoeld. Dat vanwege betere, ruisarmere componenten alsook diverse software pakketten, waarmee zwakkere signalen uit de ruis worden gefilterd.

 

Ton Groot – PE1NXH Grootebroek, 2 februari 2025